Aandoeningen blaas en plasbuis
F.L.U.T.D. is de afkorting van Feline Lower Urinary Tract Disease, oftewel “aandoeningen aan de blaas en plasbuis bij katten”. Dit is een algemene term die gebruikt wordt voor verschillende oorzaken van bloed in de urine, vaak kleine plasjes doen en/of pijn bij het plassen.
F.L.U.T.D. kan herkend worden aan:
- Pijn bij het plassen
- Vaak plassen
- Bloed in de urine
- Naast de kattenbak plassen
- Overmatig likken van de buik
- Gedragsverandering zoals onzindelijkheid, agressie of irritatie
- Aandrang tot plassen, maar het urineren lukt niet.
LET OP: Dit kan door een obstructie van de plasbuis veroorzaakt worden, met name bij katers. Dit is een spoedgeval en er moet dan direct contact opgenomen worden met de dierenarts.
De oorzaken van F.L.U.T.D. kunnen onder andere blaasstenen en -gruis, een gedragsprobleem, een tumor of een bacteriële infectie zijn. In 60 - 70% van de gevallen is er geen oorzaak te achterhalen. Er wordt dan gesproken van F.I.C. “feline idiopathische cystitis”.
Een blaasontsteking op basis van bacteriën komt bij katten maar zelden voor. Slechts 1% van de katten met F.L.U.T.D. heeft een bacteriële blaasontsteking en dit zijn vaak katten met suikerziekte, nierpatiënten of na een blaaskatheterisatie.
Ongeveer 20% van de katten met F.L.U.T.D. heeft last van blaasstenen en/of -gruis. Met name voor katers kan dit een levensbedreigende aandoening zijn. Doordat zij een lange smalle plasbuis hebben kunnen er makkelijk kleine steentjes vast komen te zitten en een obstructie veroorzaken. De kat moet dan wel plassen maar kan, door de obstructie, zijn urine niet kwijt. Dit is echt een spoedgeval! Er moet dan direct contact opgenomen worden met de dierenarts.
Bij ongeveer twee op de drie katten met een blaasontsteking is er geen oorzaak te achterhalen en is er sprake van idiopatische F.L.U.T.D. of FIC. Deze katten hebben een lagere hoeveelheid glycosaminoglycanen in de urine, waardoor de blaaswand makkelijker beschadigd. Met als gevolg dat de zenuwuiteinden in de blaaswand geactiveerd worden. Hierdoor ontstaat de pijn en ontsteking. Daarnaast hebben deze katten niet alleen afwijkingen aan de urineblaas, maar onder andere ook kleinere bijnieren en hebben een overdreven reactie op stress.
F.L.U.T.D. wordt het meest gezien bij jongvolwassen katten, voornamelijk in de leeftijd van twee tot zes jaar. Verder wordt F.L.U.T.D. meer gezien bij katten die:
- Binnen gehouden worden of maar weinig buiten komen
- Weinig beweging krijgen
- Te zwaar zijn
- Alleen droge kattenvoeding krijgen en weinig water drinken
- Sterk geconcentreerde urine hebben
Om tot een diagnose te komen is het belangrijk om een goed beeld van de klachten te krijgen. Daarnaast zal ook een lichamelijk onderzoek gedaan worden. Het laatste is met name belangrijk bij katers, om zeker te zijn dat ze niet verstopt zitten. Daarnaast wordt er een urine onderzoek gedaan, waarbij onder andere gekeken wordt naar de concentratie van de urine, ontstekings- en rode cellen in de urine en eventuele aanwezigheid van blaasgruis.
Bij de behandeling van een blaasprobleem in het algemeen zijn drie punten belangrijk:
1) Zorgen dat de kat meer vocht binnen krijgt. Dit kan bereikt worden door natvoer te gaan geven in plaats van brokken. Verder moet er altijd vers water beschikbaar zijn en de kat moet gestimuleerd worden om meer te gaan drinken. Sommige katten drinken liever stromend water en dan kan een waterfonteintje een oplossing zijn. Andere katten drinken het liefst regenwater of juist water uit flessen. Daarnaast kan het helpen als de kat op meerdere plaatsen in huis water kan drinken.
2) Dieet: Vooral als er sprake is van obstructie, blaasgruis of -stenen is een aangepast dieet belangrijk om herhaling van blaasproblemen te voorkomen. Het is te adviseren om deze katten levenslang op het aangepast dieet te houden. Verder zijn er voeders op de markt, die de kat helpen beter met de stress om te gaan, wat kan helpen bij katten met idiopatische F.L.U.T.D.
3) Het laatste belangrijk punt is aanpassen van de levensstijl van de kat. Het is belangrijk dat te dikke katten afvallen en de kat moet gestimuleerd worden om meer te gaan bewegen. Verder is het beperken van stress belangrijk. Bij meerdere katten in huis moet er voor gezorgd worden dat er voldoende kattenbakken, eet- en drinkplaatsen en slaapplaatsen zijn. Als stelregel kan aangehouden worden “het aantal kattenbakken = aantal katten +1”. Daarnaast kan het gebruik van een kunstmatig kattenferomoon Feliway® helpen de stress te verminderen.
Naast deze drie punten is de behandeling van blaasproblemen afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Wanneer er geen oorzaak gevonden wordt en er sprake is van idiopatische F.L.U.T.D., wordt er vaak behandeld met een pijnstillende ontstekingsremmer en eventueel een blaasontspanner.
Om terugval te voorkomen is het voornamelijk belangrijk om stress te beperken. Voor sommige katten betekent een vreemde kat in de tuin of rond het huis al stress en dan is te adviseren om te voorkomen dat deze vreemde kat in de tuin kan komen door de tuin goed af te zetten.
Bij katten die last hebben van blaasgruis en/of -stenen is de behandeling afhankelijk van het soort blaasgruis of -steen. Sommige stenen kunnen door middel van een dieet opgelost worden, maar andere stenen moeten operatief verwijderd worden. Om te voorkomen dat de kat een terugval krijgt is het te adviseren om de kat levenslang op speciaal voer te houden die voorkomt dat er opnieuw blaasgruis en -stenen gevormd wordt.
Prognose
Bij ongeveer 20 tot 60% van de katten met idiopatische F.L.U.T.D. krijgen binnen een jaar opnieuw problemen. Dit percentage kan dalen tot 10% wanneer de vochtopname verhoogd wordt door onder andere natvoer te gaan geven in plaats van brokken en de kat meer te stimuleren tot drinken.